Są karnety na festiwal

Francja 2012 / 110 min.

reżyseria: Léos Carax
scenariusz: Léos Carax
zdjęcia: Caroline Champetier, Yves Cape
muzyka: The Divine Comedy
występują: Denis Lavant , Edith Scob, Eva Mendes, Kylie Minogue, Elise Lhomeau, Michel Piccoli, Jeanne Disson, Léos Carax, Nastya Golubeva Carax
nagrody: MFF w Cannes 2012 - Award of the Youth

Najbardziej ekstrawagancki film ostatniego festiwalu w Cannes. Groteskowy, miejscami obsceniczny, pełen dynamiki. Balansuje na granicy dyscypliny i kompletnej nieprzewidywalności, pomiędzy horrorem a melodramatem, rodzinną psychodramą a komedią. Jego bohater, Monsieur Oscar od świtu do zmierzchu wciela się w nie swoje role: jest przemysłowcem, zabójcą, żebrakiem, potworem, członkiem rodziny. Krąży po Paryżu, wykonując „zlecenia”, pojawia się ciągle w nowych miejscach. Raz burzy bieg rzeczy, innym razem sprawia, że wydarzenia toczą się przewidywalnym torem. Towarzyszy mu Céline, kierująca jego limuzyną dyskretna blondynka, która pilnuje, by zadania zostały zrealizowane w określonym kontraktem czasie. Oscar i Céline tworzą parę spiskowców, poruszających się wewnątrz filmowego mechanizmu, napędzanego intertekstualną grą. Film Caraxa wypełniają cytaty - począwszy od niemego serialu Feuillada Fantomas, przez Powiększenie Michelangelo Antonioniego i twórczość Georgesa Franju, do animowanych Aut Pixara. Od wędrówki Leopolda Blooma w Ulissesie Jamesa Joyce’a do Portretu damy Henry’ego Jamesa.

Léos Carax : „To prosty film. Pokazywałem go dzieciom i nie miały problemu z jego zrozumieniem. Facet wsiada do samochodu i jedzie do pracy. A potem do kolejnej. To naprawdę nie jest zbyt skomplikowane. (...) W ogóle nie lubię mówić, a o kinie w szczególności. Nie potrzebuję tego, inni ludzie też nie. Konferencje prasowe, spotkania z publicznością - to wszystko wydaje mi się nierealne. I tak zazwyczaj nie znam odpowiedzi na pytania, które ludzie mi zadają. (...) Tylko kiedy kręcę filmy, czuję, że oddycham.” („Gazeta Wyborcza Wrocław”)

 

Beyond the Hills / Dupǎ dealuri

Rumunia, Francja, Belgia 2012 / 150 min.

reżyseria: Cristian Mungiu
scenariusz: Cristian Mungiu na podstawie książki Tatiany Niculescu Bran
zdjęcia: Oleg Mutu
występują: Cosmina Stratan, Cristina Flutur, Valeriu Andriuţǎ, Dana Tapalagǎ
nagrody: MFF w Cannes 2012 – najlepszy scenariusz i aktorki

Cristian Mungiu w charakterystycznym dla siebie naturalistycznym stylu przygląda się współczesnej rumuńskiej prowincji. Opowiada historię dwóch młodych dziewczyn Aliny i Voichity, które wychowały się razem w sierocińcu, a teraz spotykają się po kilku latach niewidzenia. Voichita postanawia zostać zakonnicą w niewielkim prawosławnym klasztorze, by osiągnąć upragniony spokój. Alina chce wyrwać ją ze skostniałego wiejskiego środowiska i zabrać ze sobą do Niemiec, gdzie pracuje jako kelnerka na promie. Jej determinacja, podsycana dawną miłością do przyjaciółki i rodzącą się na nowo namiętnością, przechodzi w szaleństwo, przez mieszkańców klasztoru uznane za opętanie. Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy irracjonalne zachowanie dziewczyny wynika z podszeptów szatana, desperackich prób ratowania złamanego serca, czy z rozpaczliwego buntu wobec niesprawiedliwości świata. Inspiracją dla scenariusza filmu była oparta na faktach książka Tatiany Niculescu Bran, opisująca głośny „przypadek Tanacu” z 2005 roku – młodej zakonnicy, która zmarła na skutek egzorcyzmów, jakim została poddana przez wiejskiego księdza i cztery zakonnice.

Cristian Mungiu: „Dla mnie ten film opowiada przede wszystkim o miłości i wolnej woli. O tym, jak namiętność może obrócić dobro i zło w koncepty bardzo sobie bliskie. Największe błędy tego świata popełniono w imię wiary i z absolutnym przekonaniem, że czynimy dobrze.” (MFF Cannes)

 

Polska 2012 / 82 min.

reżyseria: Przemysław Wojcieszek
scenariusz: Przemysław Wojcieszek
zdjęcia: Kuba Kijowski
muzyka: Krzysztof Prętkiewicz
występują: Tomasz Tyndyk, Agnieszka Podsiadlik, Marek Kępiński
nagrody: Gdynia Film Festival 2012 – wyróżnienie „za odwagę w poruszaniu tematów, które do tej pory nie zostały w polskim kinie dostrzeżone”

Jak zwykle niepokorny, poszukujący i rozgorączkowany, Wojcieszek odrzuca narracyjne schematy tradycyjnego kina i za pomocą niewielkiej cyfrowej lustrzanki rejestruje opowieść o białych plamach w polskiej historii. Mierzy się z coraz częściej wychodzącymi dziś z ukrycia polskimi winami wobec Żydów, z wykluczeniem. Reżyser tworzy delikatną paralelę między losem Żydów a młodym gejem, którego dziadek być może dopuścił się po wojnie strasznej zbrodni. Bohater Wojcieszka - Ksawery, tancerz występujący na scenie jako drag queen, odwiedza mieszkającego na wsi dziadka Jana. Staruszek ukrywa mroczny sekret, ciążący nad nim od wielu lat. Ksawery wraz z towarzyszącą mu żydowską przyjaciółką planuje bolesną konfrontację z Janem na temat jego przeszłości. Sekret to z pozoru film o sprawcach i ofiarach, ale w rzeczywistości o nierozerwalnych więzach łączących pokolenia - na dobre i na złe.

Przemysław Wojcieszek : „Mój film opowiada o tym, że cały czas mamy zbiorową amnezję, że wcale się nie nawróciliśmy, a wręcz przeciwnie - dość skutecznie dokończyliśmy robotę, zabijaliśmy ludzi, którzy cudem przeżyli Holokaust i wrócili do domu, a dziś wcale nie mamy wyrzutów sumienia i nie mamy zamiaru o tym mówić. Mój film opowiada właśnie o kimś takim: to 80-latek, który nie przeszedł żadnej przemiany i choć ma na rękach krew całej rodziny, jakakolwiek wzmianka o tym absolutnie go oburza. I to, mam wrażenie, a raczej jestem całkowicie przekonany, jest o wiele bliższe prawdy o Polakach.” („Gazeta Wyborcza Trójmiasto”)

Meksyk, Francja, Niemcy, Holandia 2012 / 120 min.

reżyseria: Carlos Reygadas
scenariusz: Carlos Reygadas
zdjęcia: Alexis Zabe
występują: Adolfo Jiménez Castro, Nathalia Acevedo, Willebaldo Torres, Rut Reygadas, Eleazar Reygadas
nagrody: MFF w Cannes 2012 – najlepszy reżyser, Latin American Film Festival 2012 w Limie – najlepszy film, nagroda krytyków dla najlepszego reżysera

 

Czołowy minimalista i mistyk latynoamerykańskiego kina, z jednej strony medytujący nad meksykańskim charakterem, z drugiej – nad istotą człowieczeństwa, opowiada o utracie niewinności. Z pozbawionej chronologii, epizodycznej fabuły wyłania się historia młodego małżeństwa z klasy średniej, mieszkającego z dwójką dzieci i psami w zasobnym domu na wsi. Rodzina przeżywa swoje mniejsze i większe dramaty, próbując wejść w relację z otaczającym ją, osobnym światem, a także przetrwać w konfrontacji z własnymi lękami i mrocznymi tęsknotami. To artystycznie radykalne kino obrazów. Dominują w nim ujęcia w charakterystyczny sposób nieostre - z rozmazanym polem po bokach, sugerujące subiektywne spojrzenie kamery. Oparte na emocjach, obrazy w nieprzeciętny sposób celebrują zwyczajność, nadając jej metafizyczne znaczenie.

Carlos Reygadas: „Wszyscy stawiani jesteśmy w podobnych życiowych sytuacjach jak moi bohaterowie. Dopowiem jednak o Juanie z Post tenebras lux - jest nieustająco niezadowolony, samotny, cierpiący. Traktuje wszystkich protekcjonalnie, poucza, krytykuje i w ten sposób niszczy zarówno innych, jak i siebie. Reprezentuje status quo dzisiejszego człowieka Zachodu, odizolowanego od natury i drugiego człowieka. (…) Ale w finale doznaje epifanii, czuje coś do żony, wspomina dzieciństwo. (…) Dzieci Juana wypełnione są intensywną miłością do rodziców, do natury, do domu, ale gdy dorosną, utracą to ze względu na zachodni paradygmat życia, który uniemożliwia bycie szczęśliwym. Meksyk, podobnie jak cały świat, też jest zdominowany przez ten paradygmat. Krwawe wojny narkotykowe nie wynikają z biedy, głodu, represji politycznych, ale z rozpaczy duchowej.”

 

Francja 2010 / 133 min.

reżyseria: Djinn Carrénard
scenariusz: Djinn Carrénard
zdjęcia: Djinn Carrénard
muzyka: Frank Villabella
występują: Emilia Dérou-Bernal, Sékouba Doucouré, Salomé Blechmans, Matthieu Longuatte, Laetitia Lopez, Vincente Perez, Laura Kpegli
nagrody: Prix Louis Delluc 2011 - najlepszy debiut, 12. MFF T-Mobile Nowe Horyzonty we Wrocławiu – Nagroda Publiczności

Mozaikowa historia kilku zazębiających się romansów: pomiędzy nauczycielką hiszpańskiego, jej niesfornym uczniem i jego dziewczyną stygmatyczką. Drugi trójkąt łączy przystojnego, czarnoskórego nieudacznika oraz dwie fotografki: białą i czarną. W Donomie miłosne zauroczenia, podrywy, lęki i zdrady zamieniają się w słowne zapasy i uczuciowe przepychanki. Film stara się być operacją na żywym ciele francuskiego społeczeństwa, a miłosne historie służą tu tylko do tego, żeby pokazać toczące ten organizm choroby: rasizm, materializm, seksizm i kastowość. Na fenomen debiutu Djinna Carrénarda składa się przede wszystkim nerwowa, rwąca się narracja. Zagubieni bohaterowie w ciasnych podparyskich mieszkaniach i wagonach metra nieustannie poddają sibie nawzajem emocjonalnym torturom.

Djinn Carrénard: „Według mnie miłość jest z góry skazana na niepowodzenie. Brak zdolności komunikowania się z drugim człowiekiem, bez względu na to, jakim językiem mówi, sprawia, że miłość zamienia się w walkę o władzę. Tę nieuchronną zmianę wykorzystujemy jako pretekst, by skończyć relację i rozejrzeć się za kolejną, nową, która skończy się dokładnie tak samo.” (raindance.tv)

 

Neighbouring Sounds / O som ao redor
Brazylia 2012 / 124 min.

reżyseria: Kleber Mendonça Filho
scenariusz: Kleber Mendonça Filho
zdjęcia: Pedro Sotero, Fabricio Tadeu
muzyka: DJ Dolores
występują: Irandhir Santos, Gustavo Jahn, Maeve Jinkings, W.J. Solha, Irma Brown, Lula Terra, Yuri Holanda, Clébia Souza, Albert Tenório, Nivaldo Nascimento, Felipe Bandeira, Clara Pinheiro de Oliveira, Sebastião Formiga, Mauricéia Conceição
nagrody: MFF w Rotterdamie 2012 – nagroda krytyków FIPRESCI, CPH PIX 2012 – New Talent Grand PIX, 12. MFF T-Mobile Nowe Horyzonty we Wrocławiu - nagroda krytyków FIPRESCI

Życie w filmie Filho - precyzyjne, chłodne, rozgrywające się w przestrzeni jednego, brazylijskiego osiedla - wydaje się wyjątkowo poukładane. Większość domów należy do tej samej rodziny. Ci, którzy je wynajmują, funkcjonują w klanowej wspólnocie, odgradzając się od zewnętrznego świata. Pewnego dnia w okolicy pojawia się prywatna firma ochroniarska, która proponuje mieszkańcom swoje usługi. Kto jednak i przed czym powinien tu być chroniony? I czy nowi ochroniarze rzeczywiście gwarantują mieszkańcom bezpieczeństwo? Nowoczesna, bezosobowa architektura, pełna drzwi, okien i krat, staje się metaforą emocji bohaterów. Za wysokimi ogrodzeniami ciągną się puste, wąskie korytarze, wypełnione przez tytułowe „sąsiedzkie dźwięki”. Te głosy działają na wyobraźnię, w sterylne przestrzenie wdziera się pragnienie zemsty wykorzystanych i oburzonych. Reżyser potęguje uczucie niepewności, sprawnie myli tropy, coraz głębiej wciąga widza w swoją grę, zapowiadającą nieuchronną katastrofę.

Kleber Mendonça Filho: „Interesuje mnie postrzeganie idei „biedy” i „bogactwa”. Mimo, że Brazylia się zmienia, wyraźne ślady dawnych napięć w obrębie brazylijskiego społeczeństwa wydają się nienaruszone. Pogarda i strach, tłumiony gniew i rezygnacja są wynikiem braku wykształcenia oraz oddziaływania katolicyzmu i mieszanki najróżniejszych innych religijnych praktyk, które ugruntowują podziały w społeczeństwie.”  

Thursday till Sunday / De jueves a domingo
Chile, Holandia 2012 / 96 min.

reżyseria: Dominga Sotomayor Castillo
scenariusz: Dominga Sotomayor Castillo
zdjęcia: Bárbara Álvarez
występują: Santi Ahumada, Emiliano Freifeld, Paola Giannini, Francisco Pérez-Bannen, Jorge Becker, Axel Dupré
nagrody: MFF w Rotterdamie 2012 – Złoty Tygrys, BAFICI 2012 w Buenos Aires - Work in Progress i nagroda NCP-Holland, 12. MFF T-Mobile Nowe Horyzonty we Wrocławiu – Grand Prix

Chilijskie "kino drogi", opowieść o rodzinie, która wyrusza na kilkudniową wakacyjną przejażdżkę, prawdopodobnie ostatnią w ich wspólnym życiu, zapowiadającą rozstanie. Na subtelną, osobistą historię, pięknie sfilmowaną przez argentyńską gwiazdę fotografii Bárbarę Álvarez, składają się zwykłe czynności, rozmowy, codzienna bliskość, która jednak z minuty na minutę staje się coraz bardziej melancholijna, skazana na nieuchronny koniec. Odzwierciedleniem tego procesu jest przesuwający się za oknem, surowy chilijski krajobraz - wysuszony, prześwietlony słońcem, brunatno-piaskowy. Samochód sunie serpentynami szos, przecina szemrzące strumyki i kamienne dróżki między skałami, pokonuje pustynny płaskowyż. Otwarciu perspektywy nieustannie towarzyszy ciasnota wnętrza samochodu, w którym zderzają się niewypowiedziane uczucia dwójki rodziców, oglądanych z tylnego siedzenia przez przeczuwające kryzys dzieci, pragnące zatrzymać czas.

Dominga Sotomayor Castillo: „Przeglądałam zdjęcia z rodzinnych wypraw i znalazłam ujęcie dzieciaków na dachu seata. Spodobała mi się biegunowość tego kadru: my na zewnątrz, a rodzice w środku samochodu. Poczułam, jakie to niesamowite i niebezpieczne zarazem. (…) Ta historia jest w pewien sposób autobiograficzna, moi rodzice faktycznie się rozstali, ale nie przeżyliśmy dokładnie takiej podróży. Kiedy rodzice zobaczyli ten film, zareagowali bardzo emocjonalnie, mój zazwyczaj krytyczny ojciec płakał.”