Wystąpienie Agnieszki Półtorak-Balon na sesji absolutoryjnej 26 czerwca 2013 r.:
My, mieszkańcy sołectwa Drzenin, sprzeciwiamy się planom budowy w naszej wsi wielkoprzemysłowej fermy norek, będącej inwestycją zagrażającą środowisku naturalnemu oraz pogarszającą w sposób drastyczny komfort życia mieszkańców naszej wsi.
1) Kumulowanie na tym samym obszarze kilku inwestycji o podwyższonej emisji do środowiska substancji szkodliwych stoi w sprzeczności z konstytucyjną zasadą zrównoważonego rozwoju (art.5 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej):
- w Drzeninie działa już ferma kur, której istnienie coraz bardziej daje się mieszkańcom we znaki z uwagi na fetor nasilający się z każdym miesiącem jej istnienia,
- w Gardnie (ok. 2,5 km od Drzenina) 16.09.2012r. został uroczyście otwarty Regionalny Park Przemysłowy, będący de facto strefą przemysłową, w której - z mocy ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn, zm.) - dozwolone jest przekraczanie standardów środowiska w zakresie dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu i dopuszczalnych poziomów hałasu (art. 136a pkt2).
2) Ferma norek planowana jest na terenie OSN, tj. obszarze narażonym na zanieczyszczenie azotem, na którym nie jest zalecana intensyfikacja produkcji zwierzęcej.
• Rada Wspólnot Europejskich ustanowiła i przyjęła Dyrektywę nr 91/676/EWG(EEC), zwaną azotanową, mając na uwadze konieczność podjęcia przez kraje Unii Europejskiej działań w celu ochrony zdrowia ludzi i zasobów żywych oraz ekosystemów wodnych, w związku ze wzrastającym zanieczyszczeniem wód powierzchniowych przeznaczonych do pozyskiwania wody pitnej w Państwach Członkowskich .
Ustalono, że „główną przyczynę zanieczyszczenia ze źródeł rozproszonych wpływających na wspólnotowe wody stanowią azotany pochodzące ze źródeł rolniczych”.
• Polska, tak jak i inne kraje należące do Unii Europejskiej, została zobowiązana zapisami ww. dyrektywy m.in. do:
- wyznaczenia na terytorium swojego kraju obszarów, gdzie wody zostały zanieczyszczone związkami azotu pochodzenia rolniczego,
- ustanowienia i wprowadzenia w życie programów naprawczych, mających na celu „(…)ograniczenie rolniczego wykorzystania wszelkich nawozów zawierających azot oraz w szczególności ustalenie specjalnych ograniczeń dotyczących stosowania odchodów zwierzęcych pochodzącego od zwierząt gospodarskich”.
•Transpozycja przepisów Dyrektywy 91/676/EWG(EEC), dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanym przez azotany pochodzenia rolniczego do polskiego prawodawstwa nastąpiła przez:
- ustawę z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu,
- rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz. U. Nr 60, poz. 616).
- ustawę z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz.U. nr 115 poz. 1229 ze zm., tekst jednolity: Dz. U. 2012, poz. 145),
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093),
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 4, poz. 44).
- 11 rozporządzeń regionalnych dyrektorów RZGW w sprawie określenia wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć,
- 21 rozporządzeń regionalnych dyrektorów RZGW w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszaru szczególnie narażonego,
•Działka inwestora (obecnie oznaczona nr 22/29) zaliczona została do obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć i wykazana w rozporządzeniach Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie, wydanych na podstawie art. 47 ust.3 i art. 47 ust. 7 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne:
- w sprawie wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć (rozp. nr 1/2008 z dnia 19 marca 2008r. oraz nr 6/2012 z dnia 15 czerwca 2012, zał. nr 4 i 6);
- w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (rozp.nr 3/2004 z dnia 22 kwietnia 2004r., rozp. nr 2/2008 z dnia 6 maja 2008r., rozp. 7/2012, Ogłoszony: 2012-10-04, załącznik nr 2).
•Program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych zawarty w aktualnie obowiązującym rozporządzeniu Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie nr 7/2012 polega m.in. na zmianie współczynników przeliczeniowych DJP (załącznik nr 1), które podwyższone zostały dla norek:
- z 0,0025 do 0,0036 dla samic
- 0,0025 do 0,007 dla samców.
Wobec powyższego, jeśli inwestor, jak zadeklarował we wniosku i przedstawił w raporcie, chciałyby prowadzić hodowlę, w której wielość stada podstawowego to 16700 samic i 3340 samców i wskazuje, że liczba młodych norek wynosić będzie 66 800 sztuk, to, przy najprostszym założeniu, że połowa miotu to samce, a połowa samice, maksymalna obsada będzie wynosiła 414, 16 DJP.
Obliczenie:
16700 samic x 0,0036 = 60,12 DJP
33400 młodych samic x 0,0036 = 120,24 DJP
33400 młodych samców x 0,007 = 233,80 DJP
_____________________________
RAZEM = 414,16 DJP
Zmienia to klasyfikację inwestycji w hodowlę powyżej 210 DJP, zaś inwestor składał wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia dla 208, 75 DJP.
3) Ferma norek miałaby być posadowiona na gruntach klasy III, chronionych ustawą ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Zgodnie z zapisami przedmiotowej ustawy :
„(…)Art. 6. 1. Na cele nierolnicze i nieleśne można przeznaczać przede wszystkim grunty oznaczone w ewidencji gruntów jako nieużytki, a w razie ich braku – inne grunty o najniższej przydatności produkcyjnej.
Natomiast przeznaczenia gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I-III i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne:
- musi być ekonomicznie uzasadnione (kilka miejsc pracy nie równoważy strat jakie niewątpliwie poniesie środowisko i mieszkańcy tak Drzenina, jak i okolicznych wsi);
- wymaga umieszczenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (art. 7.1. ) ,
- wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, w postępowaniu, którego Stroną jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie popiera powstawania ferm, których działanie może mieć negatywny wpływ na środowisko. Wynika to z priorytetowych działań realizowanej aktualnie polityki rolnej ukierunkowanej na zrównoważony rozwój polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich.
Zdaniem mieszkańców, lokalizacja na gruntach głównie klasy III, którą proponuje inwestor nie ma ekonomicznego uzasadnienia dla nikogo inwestorem.
art. 7. 1. „Przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, wymagającego zgody(…) dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (…)”;
2. Przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne:
1) gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I-III — wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi,
3a. Stroną w postępowaniu, o którym mowa w ust. 2, jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).
4. Do wniosku dotyczącego gruntów, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, marszałek województwa dołącza swoją opinię i przekazuje wniosek odpowiedniemu ministrowi w terminie do 30 dni od chwili złożenia wniosku przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Art. 10. 1. Wniosek, o którym mowa w art. 7 ust. 4, powinien zawierać:
1) uzasadnienie potrzeby zmiany przeznaczenia gruntów, o których mowa w art. 7 ust. 2;
2) wykaz powierzchni gruntów, o których mowa w pkt 1, z uwzględnieniem klas bonitacyjnych gruntów rolnych i typów siedliskowych gruntów leśnych;
3) ekonomiczne uzasadnienie projektowanego przeznaczenia (…)”.
4) Fermy norek to przedsięwzięcia niosące ryzyko zagrożenia równowagi w środowisku naturalnym oraz mogące prowadzić do znacznego zmniejszenia i osłabienia populacji gatunków rodzimych.
5) Nie istnieją skuteczne zabezpieczenia zapobiegające ucieczkom norek z hodowli, a przeniknięcie norki amerykańskiej do środowiska naturalnego dramatycznie zagraża rodzimym gatunkom.
Przyczynami ucieczek akcydentalnych są niedbale przeprowadzane zabiegi zootechniczne, błędy niewykwalifikowanego personelu podczas czynności rutynowych związanych z wyciąganiem zwierząt z klatek (np. szczepienie, krycie, odsadzanie młodych), transport zwierząt, niedostateczne zabezpieczenie budynków fermowych.
6) Norka jest agresywnym drapieżcą i stanowi zagrożenie dla równowagi ekologicznej.
W środowisku, gdzie występuje norka amerykańska, wyginął piżmak, norka europejska taka jak tumak czy kamionka, zdziesiątkowane zostały populacje ptactwa łownego, takiego jak dzikie kaczki, dzikie gęsi gniazdujące u nas, a także zające, bażanty, kuropatwy i wiele innych.
Jej obecność na danym terenie sprawia, że zagrożone są lęgi ptactwa zarówno gniazdującego na ziemi, na drzewach i na wodzie, jak również same ptaki
7) Mając na uwadze dobrostan środowiska i rodzimych gatunków, a także widząc negatywne oddziaływanie ferm norek na komfort życia ludzi, wiele krajów europejskich zakazało prowadzenia na swoim terytorium hodowli norek amerykańskich (m.in. Wielka Brytania, Austria, Chorwcja). Nawet dotychczasowi potentaci na rynku futrzarskim – Dania i Holandia - rozpoczęły wygaszanie tych inwestycji (holenderski Senat zatwierdził całkowity zakaz hodowli norek na futro od roku 2024). Kraje (poza Polską), w których hodowla norek na futra jest dozwolona (Włochy, Szwajcaria, Szwecja) surowe (i respektowane!) prawo zapobiega hodowli zwierząt na futra, gdyż wymaga dla nich warunków podobnych do tych panujących w ogrodach zoologicznych, co czyni hodowlę zwierząt na futra nieopłacalną.
8) W pięciu polskich parkach narodowych: Biebrzańskim, Drawieńskim, Narwiańskim, Słowińskim i Ujście Warty prowadzony jest projekt, którego celem jest m.in. ochrona ptaków przed norką amerykańską i szopem praczem (pieniądze na ten cel pochodzą z zasobów Unii Europejskiej). Dr Andrzej Zalewski, dyrektor Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży, szef projektu, wskazuje, iż norka amerykańska, inwazyjny gatunek, staje się coraz większym problemem w Polsce.
Prowadzone badania dotyczące liczebności populacji norek wskazują, że aby zachować ptaki, trzeba eliminować norki (Katarzyna Woźniak, dyrektor parku).
9) Poza drapieżnictwem i współzawodnictwem o zasoby środowiska, dużym zagrożeniem ze strony zbiegłych norek jest transmisja chorób (najgroźniejsza jest możliwość przeniesienia parwowirusowej choroby aleuckiej na zwierzęta dzikie, np. wydrę/Lutra lutra i tchórza/Mustela putorius).
10) Poważnym problemem dotyczącym wszystkich ferm norek jest emisja amoniaku i siarkowodoru, związków szkodliwych dla środowiska oraz zdrowia człowieka. Skażenie powietrza uciążliwymi gazami może wywoływać wiele chorób, zwłaszcza dróg oddechowych oraz reakcje o podłożu zapalnym i uczuleniowym. „Wśród odorów wytwarzanych na fermach przemysłowych zidentyfikowano ok. 100-200 lotnych substancji zapachowych, z których co najmniej 30 to związki szczególnie cuchnące i szkodliwe dla zdrowia, takie jak siarkowodór, amoniak, metan, tiole, indole, skatol, fenole, sulfidy i aminy alifatyczne, lotne kwasy tłuszczowe, merkaptany, siarczki organiczne, różne kwasy organiczne (m.in. octowy, propionowy, nmasłowy, izomasłowy),
Skażenie powietrza uciążliwymi gazami dotyczyć może nawet terenów w znacznej odległości od ferm. Spowodowane jest to dużą łatwością przenoszenia lotnych odorantów przez wiatr oraz ich słabe mieszanie z powietrzem atmosferycznym i ich przemieszczaniem się w postaci strumieni o znacznych czasem stężeniach.
Nie dający się wyeliminować odór z hodowli jest czynnikiem pogarszającym w sposób drastyczny komfort życia mieszkańców i uniemożliwiającym korzystanie w swobodny sposób ze swojej własności (czyste powietrze, to powód dla którego ludzie chcą mieszkać na wsi).
W związku z planowaną hodowlą w systemie ściółkowym (zadaszone klatki na wolnym powietrzu), na etapie eksploatacji będzie powstawał obornik, którego sprzątanie spod klatek norek zaplanowano zaledwie od 2 do 3 razy w ciągu roku, więc silny efekt odorowy jest nieunikniony.
Dodatkowo planuje się wykorzystać „obornik” na gruntach rolnych inwestora (okolice Drzenina), co będzie powodem rozprzestrzeniania się przykrego zapachu i szkodliwych substancji w promieniu wielu kilometrów od planowanej inwestycji .
Źródłem emisji substancji do powietrza będzie również transport samochodowy, w związku z dostarczaniem karmy – padliny na fermę, a etapie budowania fermy - praca specjalistycznych maszyn oraz ruch pojazdów ciężkich.
11) Fermy norek w Polsce są rzadko kontrolowane, a kontrole przeprowadzone przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska wykazują wiele nieprawidłowości związanych z odprowadzaniem ścieków, składowaniem odpadów czy ucieczkami norek.
Stwierdzono wiele nieprawidłowości dotyczących prowadzenia ferm zwierząt futerkowych (w tym ferm norek) przez hodowców.
Z Raportu NIK z 2011 roku wynika, iż kontroli poddano 23 fermy zwierząt futerkowych w województwie wielkopolskim.
Tylko jedna ferma, spośród 23 skontrolowanych na zna zlecenie NIK, spełniała jednocześnie wymagania weterynaryjne, budowlane i ochrony środowiska.
W pozostałych skontrolowanych fermach stwierdzone zostały nieprawidłowości związane z gospodarką odpadami oraz prowadzenie hodowli w obiektach wybudowanych nielegalnie lub z istotnym naruszeniem warunków pozwoleń na budowę.
Przepisów ochrony środowiska nie przestrzegano w 21 fermach zwierząt futerkowych, przy czym w 20 z nich (87% skontrolowanych) prowadzony był nielegalny odzysk odpadów.
W 11 fermach zwierząt futerkowych (48% skontrolowanych) działalność hodowlana prowadzona była w obiektach nielegalnie wybudowanych lub nieprawidłowo użytkowanych. W ośmiu fermach (35% skontrolowanych) przeprowadzone kontrole wykazały nieprawidłowości i uchybienia w stosunku do obowiązujących przepisów dotyczących warunków weterynaryjnych (str. 20 Raportu).
Wynik kontroli NIK rodzi uzasadnione obawy o stan środowiska w miejscach, gdzie prowadzone są hodowle zwierząt futerkowych, gdyż ze względu na brak właściwego i skutecznego nadzoru oraz chęć osiągnięcia dużego zysku małym kosztem hodowcy lekceważą przepisy prawa, a zwłaszcza przepisy dotyczące ochrony środowiska.
11) Wartość nieruchomości znajdujących się w promieniu kilku kilometrów od fermy norek znacznie zmaleje (jak wykazały badania prowadzone w USA - od 50% do 90%, w zależności od odległości od fermy), mieszkańcy poniosą więc również realne straty finansowe.
12) Natomiast inwestorzy fermy mającej powstać w Drzeninie ustanowili swoje centrum życiowe z dala od miejsca inwestycji, więc - w przypadku jej realizacji – nie byliby w życiu codziennym narażeni na uciążliwości związane z oddziaływaniem fermy norek. Czerpaliby natomiast kolosalne zyski kosztem cierpienia zwierząt, środowiska naturalnego i komfortu życia lokalnej społeczności (inwestorzy nie ukrywają zresztą, że liczy się dla nich tylko własny zysk: „Analizując wariant polegający na niepodejmowaniu przedsięwzięcia należy stwierdzić, że wówczas wpływ na lokalne środowisko byłby żaden, natomiast nie zostałby osiągnięty jeden z podstawowych celów inwestycji - zysk z prowadzonego chowu, co w warunkach takiego przedsięwzięcia jest celem samym w sobie.”(str.53 raportu o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia pn.: Budowa fermy norek wraz z infrastrukturą towarzyszącą o obsadzie 208,75 DJP w m. Drzenin, Gm. Gryfino, dz. nr 22/29 obręb Drzenin”), a stan środowiska naturalnego i negatywne oddziaływanie fermy na warunki życia lokalnej społeczności - jest im zupełnie obojętny).
13) Projektowana ferma może stanowić barierę ekologiczną na trasie migracji ww. gatunków pomiędzy cennymi przyrodniczo terenami oraz zagrożenie dla lokalnych populacji.
Zagrożona jest bioróżnorodność flory i fauny, w tym gatunków podlegających ochronie prawa polskiego i unijnego, bowiem:
- w okolicach Drzenina bytują, m.in.: kumak nizinny, grzebiuszka nizinna, żaba moczarowa, zaskroniec zwyczajny, ropucha paskówka, perkoz, perkoz rdzawo szyjny, sieweczka rzeczna, błotniak stawowy, żuraw, krakwa, żaba jeziorowa, żaba wodna, grzebiuszka ziemna.
- w sąsiedztwie rozlewiska koło Drzenina znajduje się śródpolny drzewostan będący miejscem gniazdowania orlika i myszołowa zwyczajnego.
- około 15 m od północnej granicy działki zlokalizowane jest siedlisko o kodzie 3150, tj. starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne.
- w niedalekiej odległości znajdują się tereny NATURA 2000 (2100 m), a dyrektywy unijne oraz przepisy prawa krajowego zakazują podejmowania działań mogących osobno lub w połączeniu z innymi działaniami znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony.
- w waloryzacji przyrodniczej zasobów Gminy Gryfino wskazano, że śródpolne oczka wodne i rozlewiska leżące w zlewni Krzekny koło Wysokiej Gryfińskiej oraz koło Gardna, Drzenina i Sobieradza tworzą 4 zbiorczą strefę faunistyczną, powiązaną korytarzami ekologicznymi, która stanowi jeden z elementów Ekologicznej Sieci Obszarów Chronionych (ESOCh).
14) Na terenie Drzenina znajduje się ujęcie wody pitnej zaopatrującej w wodę mieszkańców Drzenina i Gardna, zaś wody powierzchniowe z działki 22/29, na której ma być zlokalizowana ferma norek spływają do zlewni Płoni (przez Krzeknę), a stamtąd do Jeziora Miedwie, będącego rezerwuarem wody pitnej dla Szczecina.
Uważamy, że decyzja w sprawie budowy fermy norek w Drzeninie winna być podjęta:
a) z uwzględnieniem dyrektyw unijnych, w tym:
- Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory i fauny,
- dyrektywy 2009/147/WE z 30 listopada 2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, stanowiącej wersję skonsolidowaną wcześniejszej dyrektywy EWG 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 o ochronie dziko żyjących ptaków,
b) z dbałością o stosowanie w praktyce konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju oraz z zachowaniem zasad polityki proekologicznej państwa, wskazanej w takich aktach prawnych jak:
- ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (ze zmianami), w tym art. 127 ust.1, zgodnie z którym ochrona przyrody polega na: pkt 1 „zachowaniu cennych ekosystemów, różnorodności biologicznej i utrzymaniu równowagi przyrodniczej;” pkt 3 „zapobieganiu i ograniczaniu negatywnych oddziaływań na środowisko, które mogłyby niekorzystnie wpływać na zasoby oraz stan zwierzą oraz roślin”
- ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 (ze zmianami),
c) z uwzględnieniem opinii społeczeństwa,
d) w oparciu o zasadę przezorności (art. 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)), która jako, tzw. ogólna zasada prawa powinna być uwzględniana przy interpretacji wszystkich przepisów ochrony środowiska oraz przy podejmowaniu decyzji w sprawach administracyjnych związanych z ochroną środowiska, która wymaga, aby wszelkie prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków traktować tak, jak pewność ich wystąpienia.
Na płaszczyźnie ocen środowiskowych praktycznym wymiarem zastosowania zasady przezorności powinna być odmowa wyrażenia zgody na realizację działań, których skutki są niepewne, niejasne, wątpliwe lub ryzykowne.
Kierując się zasadą przezorności wątpliwość, czy dane negatywne oddziaływanie należy uznać za znaczące czy nieznaczące, rozstrzygnąć należy na korzyść środowiska przyjmując, że będzie ono znaczące.
Napisz komentarz
Komentarze