Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (de domo Kossak, primo voto Bzowska) urodziła się 24 listopada 1891 roku w Krakowie. Jej ojcem był Wojciech, a dziadkiem – Juliusz Kossak. Siostrą Marii była pisarka satyryczna Magdalena Samozwaniec, autorka znanej parodii „Trędowatej” pt. „Na ustach grzechu”. Powieść z życia wyższych sfer towarzyskich (1922) oraz książki o sławnej siostrze – „Zalotnica niebieska” (1973, wyd. pośmiertne). Odebrała staranną edukację domową, samodzielnie studiowała przyrodoznawstwo, filozofię i literaturę. Przez pewien czas uczęszczała jako wolna słuchaczka na krakowską ASP. Obracała się w kręgach tzw. high life’u, wśród jej znajomych byli między innymi Morstinowie, Pawlikowscy. Przyjaźniła się także z Witkacym, z którym wspólnie napisała komedię „Koniec świata” (niestety nie dotrwała do naszych czasów). Jej pierwszym mężem był oficer austriacki, Władysław Bzowski, z którym rozwiodła się, by poślubić Jana Pawlikowskiego, syna jednego z pierwszych polskich taterników, a trzecim – oficer lotnictwa, Jerzy Stefan Jasnorzewski. Z uwagi na koligacje rodzinne, Maria wiele podróżowała. Była między innymi we Włoszech, w Rumunii, Turcji i Afryce. We wrześniu 1939 roku wraz z trzecim mężem opuściła Polskę i przebywała najpierw we Francji, a potem w Anglii. Cierpiała na nieuleczalną chorobę, na skutek której ostatnie miesiące życia spędziła w szpitalu. Zmarła na raka 9 lipca 1945 r. w Manchesterze.
Debiutowała poetycko tomem „Niebieskie migdały” w 1922 roku. Do wybuchu wojny wydała dwanaście kolejnych tomików, spośród których najbardziej znane są „Różowa magia” (1924) oraz „Pocałunki” (1926). Oprócz twórczości poetyckiej w jej dorobku znajdują się także dramaty, m.in. „Mrówki” (wystawione w 1936), „Baba-Dziwo” (wystawione w 1938), z których tylko kilka ukazało się na scenie, a także proza poetycka – „Szkicownik poetycki” (1939).
Podczas lekcji pani Cecylia zaprezentowała słuchaczom najnowszą książkę autorstwa Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej pod tytułem „Wojnę szatan spłodził. Zapiski 1939 – 1945”. Miłość, wojna, emigracja, wiersze, choroba, umieranie - tej książki, scalonej przez Rafała Podrazę, badacza losów rodziny Kossaków, nie da się czytać jednym tchem. Do niej trzeba wracać etapami. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska bez ozdobników, w sposób bardzo plastyczny i drastyczny, opisuje dzień po dniu swoją emigracyjną golgotę i przegraną walkę z rakiem. To swoisty testament jednej z najważniejszych polskich poetek XX wieku.
MA
Napisz komentarz
Komentarze