Działalność jednostek samorządu terytorialnego poddawana jest różnorodnym kontrolom. Przeprowadzać mogą je nie tylko wewnętrzne komisje Rady Miejskiej. Uprawnienia kontrolne w stosunku do gmin, powiatów i samorządów województw posiadają m.in. wojewodowie, regionalne izby obrachunkowe, Najwyższa Izba Kontroli, Urząd Zamówień Publicznych. Zgodnie z przepisami ustawy o samorządzie gminnym nadzór nad działalnością gminy i jej organów sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem.
Kontrola - jest czynnością polegającą na sprawdzeniu działania stanu faktycznego i porównaniu ze stanem wymaganym (wyznaczonym) w normach prawnych, technicznych, ekonomicznych, regulaminach i instrukcjach sposobu postępowania (procedurach kontroli) oraz sformułowaniu wniosków i zaleceń pokontrolnych mających na celu zlikwidowanie nieprawidłowości, a także usprawnienie prac kontrolowanej jednostki.
W urzędzie oraz w gminnych jednostkach organizacyjnych mogą być przeprowadzane kontrole przez uprawnione do tego organy kontroli zewnętrznej. Kontrole te prowadzone są w urzędzie i gminnych jednostkach organizacyjnych jako:
• kompleksowe - obejmujące ocenę realizacji całokształtu zadań kontrolowanych jednostek,
• problemowe - obejmujące ocenę realizacji wybranego zagadnienia lub grupy zadań,
• doraźne - obejmujące ocenę całokształtu lub wycinka działalności kontrolowanych jednostek w przypadku stwierdzenia zaniedbań, uzasadniających natychmiastową ingerencję,
• sprawdzające - obejmujące ocenę stopnia realizacji zaleceń i wniosków wydanych w wyniku przeprowadzonych uprzednio kontroli.
Komisja rewizyjna Rady Miejskiej po zapoznaniu się z warunkami umowy sprzedaży udziałów PEC spółka z o.o. w Gryfinie z dnia 10 września 2003 roku, sporządziła protokół kontroli z dnia 16 lipca 2012 roku. Jednocześnie komisja zapoznała się z odpowiedzią burmistrza Miasta i Gminy Gryfino SKP 0012.1.2012.
Na podstawie analizy przedstawionych materiałów, w tym odpowiedzi burmistrza komisja stwierdziła, że umowa sprzedaży udziałów PEC spółka z o.o. w Gryfinie zobowiązywała strony umowy m.in. do realizacji harmonogramu rzeczowo- finansowego inwestycji (cześć III przedmiot umowy pkt.3, zestawienie inwestycji wraz z harmonogramem czasowo- finansowym – załącznik nr 2).
Z treści zestawienia inwestycji do realizacji, do których zobowiązany był inwestor ZEDO SA z siedzibą w Nowym Czarnowie wynika, że w 2004 roku inwestor miał
zrealizować projekt techniczny i uzgodnić budowę dwóch nitek od komory K-1, do komór C-1 i B-8 ( pkt.1 harmonogramu realizacji). Zgodnie z treścią umowy część X, zabezpieczenie wykonania zobowiązań inwestora określa § 19 pkt.1) ,,w przypadku opóźnienia realizacji programu inwestycyjnego, inwestor (ZEDO SA) zapłaci gminie kary umowne”. Pkt.3 § 19 określił sposób naliczania kary, jako równą potrójnej różnicy pomiędzy określonymi w umowie a wartością rzeczywiście dokonanej inwestycji. Możliwość domagania się kary umownej została ograniczona poprzez zapis § 19 pkt.6 nakładający na gminę obowiązek sformułowania dodatkowego wezwania inwestora, wyznaczając mu półroczny okres na wykonanie danego zobowiązania. Zgodnie z treścią ww. postanowienia umowy, po upływie tego terminu gmina powinna naliczyć karę umowną w wysokości potrójnej wartości niezrealizowanej inwestycji.
W 2004 roku burmistrz Miasta i Gminy Gryfino zobowiązany był przez umowę do ustalenia czy jest realizowany harmonogram na dany rok, a w przypadku stwierdzenia braku realizacji powinien zakreślić inwestorowi 6-miesięczny termin do sporządzenia projektu technicznego i uzgodnienia budowy dwóch nitek, od komory K-1, do komór C-1 i B-8.
Komisja stwierdziła, że burmistrz nie wykonał swojego obowiązku i nie wezwał inwestora do realizacji zobowiązania wynikającego z umowy. Na skutek powyższego zaniechania burmistrza, projekt nie został sporządzony, a gmina utraciła możliwość naliczenia kary umownej w wysokości potrójnej wartości ustalonego w 2004 roku harmonogramu realizacji. Wartość zadania na 2004 roku wynosiła 510 tys. złotych. Wobec powyższego utracono możliwość naliczenia kary umownej w wysokości: 1.530.000,00 złotych. Zaniechanie w wykonaniu obowiązków nałożonych przez umowę i brak działań burmistrza za skutkowało niezrealizowaniem inwestycji przez ZEDO SA w 2004 roku oraz w kolejnych latach wskazanych w harmonogramie. Wskazane zaniechania doprowadziły do niezrealizowania postanowień umowy.
Komisja stwierdziła, że w 2005 roku, wartość inwestycji określona w załączniku nr 2 umowy sprzedaży PEC, wynosiła 3.207.000,00 złotych. Komisja wskazuje, że w przypadku harmonogramu na 2005 rok, burmistrz Miasta i Gminy Gryfino nie wezwał inwestora i nie zakreślił mu 6-miesięcznego terminu do realizacji tej części inwestycji. W opisanej sytuacji gmina Gryfino utraciła możliwość naliczenia kary umownej w wysokości 9.621. 000,00 złotych.
W roku 2006 wartość inwestycji wynikającej z harmonogramu wynosiła 417 tys. złotych. Komisja stwierdza brak jakiegokolwiek wezwania skierowanego do inwestora przez burmistrza do realizacji tej części inwestycji. Z tego powodu gmina Gryfino utraciła możliwość naliczenia kary umownej w wysokości 1.251.000,00 złotych. Natomiast w 2008 roku wartość inwestycji 3.182.000,00 złotych, brak możliwości naliczenia kary umownej w wysokości 9.546.000,00 złotych.
W opisanej sytuacji zaniechanie egzekwowania postanowień umowy spowodowało brak zrealizowania inwestycji oraz pozbawiło gminę Gryfino możliwości żądania od inwestora realizacji umowy, bądź naliczenia kar umownych w wysokości: 23.199. 000,00 złotych (z tytułu niezrealizowania inwestycji).
W ocenie komisji rewizyjnej niewykonanie przez burmistrza Miasta i Gminy Gryfino postanowień umowy może nosić znamiona przestępstwa określonego w art. 231§ 1 Kodeksu karnego, polegającego na niedopełnieniu obowiązków i działanie na szkodę interesu publicznego.
Podkreślić należy również to, iż budowa ciepłociągu w Gryfinie na ul. Łużyckiej miała strategiczne znaczenie dla mieszkańców gminy Gryfino.
W opisanej sytuacji do realizacji obowiązków wynikających z umowy nie miała żadnego wpływu sytuacja finansowa: Spółki z o.o. PEC, inwestora i gminy Gryfino.
Należy również podkreślić, że strony umowy miały możliwość (zgodnie z§ 11 pkt. 6 umowy) zmiany harmonogramu rzeczowo-finansowego. W wyniku zaniechania realizacji postanowień umowy strony z tej możliwości w okresie obowiązywania umowy w latach 2004 – 2008 - nie skorzystały.
W odniesieniu do kar umownych wynikających z § 13 pkt.5 umowy, gmina Gryfino posiadała możliwość naliczenia kary w wysokości 1 tysiąca euro za każdy dzień opóźnienia z tytułu niedostarczenia raportu z realizacji inwestycji, do złożenia którego zobowiązany był PEC spółka z o.o.
Zgodnie z dostarczonymi komisji materiałami - w 2004 roku gmina Gryfino odstąpiła od naliczania kar umownych. Wynika to z oświadczenia burmistrza
(pismo z dnia 28 grudnia 2005r. - BWG. 645/56/2005). Burmistrz nie zasięgnął w tym zakresie opinii Rady Miejskiej w Gryfinie (pomimo takiego obowiązku, wynika to treści ww. pisma).
(pismo z dnia 28 grudnia 2005r. - BWG. 645/56/2005). Burmistrz nie zasięgnął w tym zakresie opinii Rady Miejskiej w Gryfinie (pomimo takiego obowiązku, wynika to treści ww. pisma).
Zgodnie z posiadanymi przez komisję rewizyjną materiałami można wysnuć wniosek, że kary umowne zostały naliczone przez gminę Gryfino wyłącznie w odniesieniu do zapisów § 13 pkt. 5 ( za nieskładanie raportów z realizacji inwestycji przez PEC spółka z o.o.). Na tej podstawie naliczono kwotę umowną w wysokości 12.480.545,70 złotych. Była ona przedmiotem postępowania ugodowego przed Sądem Rejonowym w Gryfinie (sygnatura akt: 1C 202/10) pomiędzy PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA w Bełchatowie a gminą Gryfino.
W ugodzie zawartej w dniu 1 lutego 2012 roku, gmina Gryfino zmieniła postanowienia umowy sprzedaży 80% udziałów w PEC spółka z o.o. w Gryfinie
z dnia 10 września 2003 roku. Komisja rewizyjna podziela opinię prawną sporządzoną przez kancelarię: Biel, Judek, Poczobut-Odalnicki z dnia 4 marca 2009 roku, w której wyrażono pogląd, iż ,,Burmistrz bez zgody Rady Miejskiej w Gryfinie nie może zmienić umowy sprzedaży”.
Podkreślić należy, że w okresie obowiązywania umowy sprzedaży, burmistrz Miasta i Gminy Gryfino posiadał szczegółową wiedzę, reprezentując gminę jako 20 % udziałowca w PEC spółka z o.o., a gmina posiadała przedstawiciela w Radzie Nadzorczej PEC spółka z o.o., który na bieżąco miał dostęp do wszystkich informacji na temat spółki. Natomiast burmistrz Miasta i Gminy Gryfino corocznie uczestniczył w Walnym Zgromadzeniu Wspólników Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej spółka z o.o., którego przedmiotem było rozpatrzenie i zatwierdzanie sprawozdania Zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielania absolutorium członkom organów spółki z tytułu wykonywania przez nich obowiązków w organach spółki. Uczestnictwo gminy Gryfino w spółce PEC zapewniało jej, jako wspólnikowi, możliwość w każdym czasie przeglądania ksiąg i dokumentów spółki, sporządzania bilansu lub żądania wyjaśnień od Zarządu spółki. Komisja rewizyjna nie odnotowała takiego działania ze strony przedstawiciela gminy.
Konsekwencją zawarcia wyżej wskazanej ugody jest utrata możliwości naliczenia kar umownych wynikających z niezrealizowania inwestycji w ustalonym terminie, w wysokości 23.199.000,00 złotych.
Kierownik jednostki kontrolowanej i organ wykonawczy gminy - jakim jest burmistrz Miasta i Gminy Gryfino - na podstawie § 14 Regulaminu Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej w Gryfinie - wykorzystał prawo wniesienia uwag oraz odniesienia się do ustaleń kontroli zawartych w protokole kontroli komisji rewizyjnej z dnia 16 lipca 2012 r. Komisja rewizyjna zapoznała się z treścią zastrzeżeń burmistrza - przesłanych komisji dnia 13.08.2012r.
Komisja rewizyjna wyraża przekonanie, że przeprowadzone czynności kontrolne oraz powyższe wnioski przyczynią się do poprawy przestrzegania prawa w zakresie wydatkowania środków publicznych.
Napisz komentarz
Komentarze